Znany wszystkim (albo zdecydowanej większości z nas) jerzyk, którego ciemne sylwetki i rozkrzyczane głosy towarzyszą mieszkańcom miast i miasteczek, ma swoje drugie, mniej znane oblicze. To leśne oblicze tego ptaka, związanego ściśle ze starymi borami, w których dominują potężne sosny.
Obecność jerzyków w lasach Roztocza (głównie Roztoczańskiego Parku Narodowego) znana nam była od dawna, ale wiedza o ich występowaniu i siedliskowych preferencjach była znikoma. Dlatego postanowiliśmy zająć się tym tematem dokładniej, zwłaszcza, że zarówno krajowa jak i zagraniczna literatura w aspekcie występowania jerzyka w lasach jest stosunkowo uboga. W latach 2019-2021, wspólnie ze Stowarzyszeniem dla Natury „Wilk”, wykonaliśmy inwentaryzację stanowisk jerzyków oraz opis preferowanych przez nie drzewostanów w Roztoczańskim Parku Narodowym i jego najbliższym sąsiedztwie. Na podstawie zebranych danych możemy powiedzieć, iż główną ostoją jerzyka „leśnego” na Roztoczu – są doskonale zachowane stare bory sosnowe Roztoczańskiego Parku Narodowego. Stwierdziliśmy tu ponad 20 stanowisk, na których gniazdowało blisko 40 par. Co więcej, w całej otulinie Roztoczańskiego Parku Narodowego, oprócz parkowych starodrzewów, jerzyk występuje jedynie w Zwierzyńcu, Szewni Dolnej i Tereszpolu (tu frakcja „zurbanizowana”) a poza parkowa frakcja leśna zasiedla jedynie resztki starych borów nadleśnictwa Zwierzyniec w rejonie rezerwatu przyrody Szum.
Jerzyk na Roztoczu nie jest więc ptakiem pospolitym (tu o zagrożeniach i ochronie jerzyka, również w Roztoczańskim Parku Narodowym). Obecność leśnej – można by rzec reliktowej populacji, dowodzi unikalnej wartości roztoczańskich lasów, zwłaszcza tych o naturalnym charakterze, ukazujących nieznane oblicza otaczającej nas i wciąż zaskakującej przyrody.
Badania dotyczące ekologii jerzyka „leśnego” zrealizowano przy finansowym wsparciu funduszu leśnego Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych w ramach projektu „Wybiórczość siedliskowa reliktowej leśnej populacji jerzyka Apus apus w Roztoczańskim Parku Narodowym”
Opracowanie:
Przemysław Stachyra – Stacja Bazowa Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Roztocze
Zdjęcia: Przemysław Stachyra
