W pierwszych dniach maja zakończyła się prowadzona od 2000 roku, akcja ograniczania śmiertelności płazów w okresie wiosennej migracji godowej. Jest to jedna z wielu form czynnej ochrony przyrody, prowadzonej w Roztoczańskim Parku Narodowym. Montaż i demontaż wraz z dowozem przenośnych barier naprowadzających dla płazów oraz oznaczenie, liczenie i przenoszenie płazów od dwóch lat finansowana jest ze środków projektu ,,Ochrona gatunków i siedlisk Natura 2000 na obszarze Roztoczańskiego Parku Narodowego”. Umowę o dofinansowanie w ramach działania POIS 2014-2020  nr POIS.02.04.00-00-0020/18-00 zawarł Roztoczański Park Narodowy z „Instytucją Wdrażającą” tj. Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych w Warszawie na lata 2019-2023.

Rozstawianie przenośnych barier ochronnych rozpoczęło się na początku marca, a ich demontaż odbył się w połowie maja. Bariery przenośne były ustawiane w czterech z sześciu obwodów ochronnych Parku tj. Bukowa Góra w oddziale 207 i 183,  Słupy w oddziale 127 i 166, Horodzisko w oddziale 92B i 109 i Jarugi w oddziale 94. Łącznie zabezpieczono 3050 mb dróg powiatowych i wojewódzkich. Największy odcinek zabezpieczeń znajduje się przy drodze powiatowej nr 3250L Topornica –Zwierzyniec, pomiędzy miejscowościami Kosobudy a Kosobudy Bór.

W bieżącym roku wiosenna migracja płazów była niezbyt intensywna. Wpływ na to przypuszczalnie miała chłodna wiosna, częste występowanie przymrozków, a nawet opady śniegu na początku maja oraz brak opadów deszczu. W konsekwencji następujący sukcesywnie zanik zbiorników wodnych i mokradeł, spowodowany pięcioletnim ujemnym bilansem wodnym, jest zjawiskiem niekorzystnie wpływającym na ekologiczne warunki występowania płazów w Roztoczańskim Parku Narodowym. Podczas prowadzonych prac oznaczono 9 gatunków płazów tj. (kolejność według liczebności): ropucha szara Bufo bufo (92,8 %), żaba zwinka Rana dalmatina (2,4 %) - do niedawna opisywana była tylko z Bieszczad, a od 2015 roku jest również elementem herpetofauny Roztoczańskiego Parku Narodowego, żaba trawna Rana temporaria (1,5 %), żaba moczarowa Rana arvalis (1,1 %), traszka grzebieniasta Triturus cristatus (0,9 %), traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris (0,6 %), grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus (0,6 %), ropucha zielona Pseudepidalea viridis (0,05%) i żaba wodna Pelophylax esculentus (0,05 %). Kumak nizinny Bombina bombina nie został stwierdzony w roku bieżącym podczas prac, ale odnotowano jego głosy godowe na zbiorniku wodnym w miejscowości Kosobudy. Łącznie herpetofauna była reprezentowana przez 10 gatunków i oznaczono i przeniesiono 2056 płazów. Niestety, pomimo podejmowanych starań, był to kolejny rok w którym odnotowano spadek liczebności migrujących płazów. Dla porównania w roku 2019 przeniesiono 3150 szt., w roku 2018 - 5048 szt. zaś w roku 2017 - 6413 szt.

Podczas wiosennej akcji przenoszenia płazów prowadzony jest również monitoring śmiertelności płazów i natężenia ruchu pojazdów na drogach publicznych przecinających park. W roku bieżącym odnotowano istotny spadek natężenia ruchu pojazdów, a co za tym idzie również spadła śmiertelność płazów. Spadek natężenia ruchu pojazdów spowodowany był ograniczeniami w przemieszczaniu się ludności w związku ze stanem epidemiologicznym.

Ochrona płazów za pomocą przenośnych barier naprowadzających nie jest jedyną formą czynnej ochrony płazów na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego. W rejonie Stawów Echo istnieje system przejść dla płazów zbudowany z barier naprowadzających połączonych z podziemnymi tunelami dla płazów. W bieżącym roku system zostanie zmodernizowany poprzez wymianę starych barier polipropylenowych na betonowe.

Z kolei w roku ubiegłym poddano modernizacji niewielkie śródleśne okresowe zbiorniki wodne. Prace polegały na usunięciu części materii nieorganicznej w celu zwiększenia retencyjności tych oczek wodnych. Podobne prace, na kolejnych zbiornikach, planowane są w latach następnych.

Na zakończenie należy podkreślić, że wszystkie płazy w kraju podlegają ochronie gatunkowej, 8 gatunków podlega ochronie ścisłej a 8 częściowej.

Opracowanie:
RPN
Tekst: Andrzej Wojtyło, Kamil Kusztykiewicz
Fotografie: Kamil Kusztykiewicz