W dniach 7-8 sierpnia 2021 roku w Roztoczańskim Parku Narodowym w Zwierzyńcu miały miejsce Dni otwarte Roztoczańskiego Parku Narodowego – była to już XII i XIII edycja tej cieszącej się dużym zainteresowaniem otwartej imprezy edukacyjnej realizowanej od roku 2009.

Pamiętając o obostrzeniach związanych z zagrożeniem Covid-19, przygotowano imprezę w formie festynu, który cieszył się ogromnym zainteresowaniem turystów przebywających na Roztoczu, jak i samych mieszkańców regionu. Impreza odbyła się na otwartej przestrzeni, w sąsiedztwie Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego RPN, na szlakach i ścieżkach turystycznych oraz w Izbie Leśnej we Floriance. Wydarzenie promowało proekologiczne działania i dawało możliwość poznania walorów przyrodniczych i kulturowych Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Tegoroczne Dni otwarte RPN upłynęły pod hasłem „Zagrożone i rzadkie gatunki mokradłowe – płazy i gady RPN i Roztocza”. W samym Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym RPN turyści zwiedzali wystawę stałą „W krainie jodły, buka i tarpana” oraz cztery wystawy czasowe „Bioróżnorodność Roztocza – natura w naturze”, „Stąd świat oglądam okiem słońca” –  wystawa malarstwa Krystyny Rudzkiej-Przychody, „Obary” – fotografie Grzegorza Szkutnika, „Płazy i gady Roztocza – te co skaczą i pełzają” – wystawa fotograficzna członków Okręgu Roztoczańsko-Podkarpackiego Związku Polskich Fotografów Przyrody.

Przed OEM turyści odwiedzali stoiska parków narodowych – Poleskiego PN i Kampinoskiego PN, Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, Nadleśnictw Biłgoraj i Zwierzyniec, a także Kół Gospodyń Wiejskich „Lubczyk” z Lubyczy Królewskiej i KGW z Huty Tarnawackiej, Olejarni „Ruszów”, Roztoczańskiej Spółdzielni Socjalnej „Warto”, miejscowych pszczelarzy z Turzyńca oraz indywidualnych wystawców oferujących zarówno spożywcze produkty regionalne jak i rękodzieło artystyczne.

Odwiedzający Dni otwarte RPN mogli również zapoznać się z działalnością stowarzyszeń i organizacji pozarządowych. Swoje stoiska wraz z pokazami działalności oraz konkursami  zorganizowały m.in. Stowarzyszenie Roztoczańska Konna Straż Ochrony Przyrody, Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne, Zamojskie Towarzystwo Przyrodnicze oraz Okręg Roztoczańsko-Podkarpacki Związku Polskich Fotografów Przyrody. Jak co roku pokazy przyrodnicze przygotowali pod okiem wychowawczyni Jadwigi Stachyry uczniowie Zespołu Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska w Zwierzyńcu.

Podczas obu dni mieliśmy okazję wysłuchać występu artystycznego zespołu ludowego „Kapela Wójtowianie” z Krasnobrodu.

Bardzo dużym zainteresowaniem – szczególnie grup rodzinnych - cieszyły się gry i zabawy oraz konkursy organizowane przez Roztoczański Park Narodowy. Pracownicy Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego (OEM) przygotowali m.in.:

Labirynt zmysłów„Żabim skokiem, gadzim okiem” - edukacyjna gra terenowa dotycząca zwierząt z grupy płazów i gadów. Uczestnicy gry podążali drogą labiryntu przez poszczególne jego strefy skokiem żaby, czy idąc po śladzie węża, do umieszczonego w środku celu – środowiska wodnego bez którego płazy nie są w stanie przeżyć. Każda strefa labiryntu była innym zadaniem zapraszającym do poznawania poprzez zabawę, a jednocześnie odkrywania jak działa słuch, dotyk, wzrok, czy zmysł równowagi. Labirynt zmysłów „Żabim krokiem gadzim okiem” cieszył się dużym zainteresowaniem oraz był doskonałą okazją do poszerzenia wiedzy przyrodniczej.

Labirynt uważności „Żabim skokiem, gadzim okiem” zajmował największą przestrzeń do zabaw, nauki i relaksu, dla wszystkich odwiedzających, niezależnie od wieku. Uczestnicy wcielali się w postać kumaka nizinnego, grzebiuszki ziemnej, mozazaura, gniewosza plamistego, żółwia błotnego oraz traszki grzebieniastej.

Już od pierwszych chwil w płaziej masce uczestnicy przemierzali strefę 1 „Migracji płazów” prowadzącą do jeziora, unikając przy tym zagrożeń, takich jak zatruta woda, wypalanie traw oraz ruch samochodowy. W toni wodnej obserwowali złożone pakiety skrzeku, prowadząc rozmowę „bąbelkową” z ropuchą szarą, nasłuchując odgłosów rzekotki wschodniej. W strefie 2. „Refleksu kumaka” uczestnicy mierzyli się z pytaniami m.in. czy żaba je żur? czy skrzek skrzeczy? czy płazy były w kosmosie?, czy potrafią się wspinać?, czy zmieniają kolory? W Strefie 3. „Pragady” młodzi archeolodzy przy odrobinie szczęścia mogli odnaleźć zakopane w piasku dinozaury, dzięki czemu dowiedzieli się także o mozazaurze, największej jaszczurce żyjącej niegdyś na Ziemi, zamieszkującym również toń wodną Roztocza. Uczestnicy zmierzając do strefy 4 „Odnowy łuskowców” odkrywali tajny kod, określający bezkrwawe walki żmii, o których pisał Czesław Miłosz. Strefa 5 „Tańczącej traszki” wzbudzała radość za sprawą liścia wodnego w formie hamaku i opowieści o zachowaniach samca traszki podczas godów. Nie zabrakło także relaksu. W otoczonej leżakami strefie 6 „Relaksu żółwia” rodzice chętnie odpoczywali, podczas gdy dzieci z zapałem odszukiwały muzykalne jaja gadów. Dużym zainteresowaniem cieszyło się gipsowanie jaj, które były pamiątką po przejściu całego labiryntu. Uzupełnieniem przestrzeni była wystawa uczestników projektu edukacyjnego "Opowieść z leśnej księgi parku". Wciągające historie opowiedziane przez dzieci, młodzież i dorosłych bez wątpienia podkreślają jakie te zwierzęta mają słabości, jakie są ich mocne strony, czym się wyróżniają, a co je łączy. Całość przestrzeni wzbogacały opisy w formie komiksu, które w sposób przystępny i żartobliwy nawiązywały do ich wyglądu, jak i sposobów zachowań. Na zakończenie pojawiły się gościnnie rohatyńce nosorożce, przypominające o tym, że natura nie jest szablonowa a wokół nas wszystko tętni życiem.

Każdy z uczestników rozwiązując zagadki i odkrywając tajemnice płazich i gadzich bohaterów zyskał wiedzę, doświadczenie, a przez to empatię oraz refleksję na temat tych niegroźnych, pożytecznych i zaskakujących zwierząt. Każdy miał okazję poznać swoją naturę z innej strony wykorzystując zmysły, zachowując cierpliwość, dobry smak oraz spryt. To dzięki temu zyskał uważność, stając się spójnym z roztoczańską naturą.

W obsłudze obu stoisk edukacyjnych swą wiedzą i doświadczeniem wspierali nas pracownicy RPN ze Stacji Bazowej Zintegrowanego Monitoringu Środowiska (SB ZMŚP) oraz Działu Ochrony Przyrody (DOP).

Niewątpliwą atrakcją były oferowane przez Ośrodek Hodowli Zachowawczej w RPN (OHZ) przejażdżki bryczką oraz przejażdżki w siodlepod okiem instruktorek jazdy konnej. Dużą widownię miały również pokazy musztry i jazdy konnej w wykonaniu Roztoczańskiej Konnej Straży Ochrony Przyrody im. 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich.

W pierwszym dniu imprezy tj. 7.08.2021 roku Dniom otwartym Roztoczańskiego Parku Narodowego towarzyszyła równolegle bardzo atrakcyjna impreza edukacyjna Lubelskie spotkania z przyrodą zorganizowana przez nasz Park  wspólnie z Urzędem Marszałkowskim w Lublinie pt.„Roztoczańska przygoda z konikiem polskim”. W ramach Lubelskich spotkań z przyrodą  przygotowaliśmy dla turystów i mieszkańców Roztocza wiele ciekawych wydarzeń, których głównym akcentem był konik polski - symbol Roztoczańskiego Parku Narodowego. W Dniach otwartych udział wzięła Pani Karolina Paulewicz-Bazała Z-ca Dyrektora ds. Instytucji Wdrażającej w Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych.

Lubelskie spotkania z przyrodą pt. „Roztoczańska przygoda z konikiem polskim”

Sobotnie „Lubelskie spotkania z przyrodą” rozpoczęły się wczesnym rankiem we Floriance wydarzeniem pod nazwą „Poranek z konikiem polskim”. Leśna osada Florianka to jedno z niewielu miejsc w Polsce gdzie można „zobaczyć ciemność i usłyszeć ciszę”. W tej śródleśnej malowniczej osadzie prowadzona jest hodowla stajenna konika polskiego. W czasie „Poranka z konikiem polskim” Dyrektor Parku Andrzej Wojtyło wspólnie z zaproszonymi gośćmi: Beatą Strzałką – posłanką RP, Michałem Mulawą - Wicemarszałkiem Województwa Lubelskiego, Henrykiem Paską -  radnym pow. biłgorajskiego, Anną Kęzik - Wiceprezes Fundacji PGE, Grzegorzem Doleckim - Przewodniczącym Rady Nadzorczej PGE Dystrybucja S.A oraz zwiedzającymi Park,obserwowali podkuwanie koników polskich, zaprzęganie koników do bryczek, wagonetki i poranne wypuszczanie koników na pastwiska.

Goście bryczkami udali się do zrewitalizowanej Izby Leśnej i, „jak to drzewiej bywało”, kosztowali regionalnych potraw: podpłomyki, kaszaki, pierogi kraszone masłem. Po zwiedzaniu ekspozycji w Izbie Leśnej nastąpiło przecięcie wstęgi przy Spichlerzu - nowym obiekcie w zespole zrewitalizowanych zabudowań Izby Leśnej, w którym uczestniczył również Pan Wojciech Hurkała, Z-ca Dyrektora Departamentu Ochrony Przyrody w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. W odtworzonym Spichlerzu Goście zwiedzili ekspozycję „Florianka – bastion niepodległości” i wystawę poświęconą Aleksandrze Wachniewskiej – malarce Roztocza oraz Punkt Informacji Turystycznej.

Kolejnym punktem programu było symboliczne otwarcie przez Panią Annę Kęzik, Wiceprezes Fundacji PGE, zrewitalizowanej ścieżki dendrologicznej. Dzięki środkom  Fundacji PGE ponownie możemy oglądać ciekawe drzewa i krzewy – pozostałości po dawnych szkółkach Ordynacji Zamojskiej. Izba Leśna, zrewitalizowana dzięki środkom NFOŚiGW oraz ścieżka dendrologiczna są już dostępne dla zwiedzających.

Po złożeniu meldunku Dyrektorowi Parku przez Roztoczańską Konną Straż Ochrony Przyrody oficjalnego otwarcia „Lubelskich spotkań z przyrodą” dokonał Pan Michał Mulawa – Wicemarszałek Województwa Lubelskiego. Festyn przy Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym przez cały dzień odwiedzali licznie turyści. Szczególną popularnością cieszyły się stoiska: parków narodowych, lubelskich parków krajobrazowych, organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną przyrody, „roztoczańskie smaki”, konkursy, animacje, gry, okazy i zajęcia przyrodnicze, zabawy z nagrodami, akcja „Ekologiczni – selektywna zbiórka baterii”, występy zespołów ludowych. Z ogromnym zainteresowaniem spotkały się pokazy i III Zawody Kawaleryjskie Roztoczańskiej Konnej Straży Ochrony Przyrody im. 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich.

W czasie „Lubelskich spotkań z przyrodą” odbył się również rajd rowerowy  „Szlakiem konika polskiego” na trasie Zwierzyniec – Florianka - Górecko Kościelne – Zwierzyniec. Trzydziestokilometrowa trasa rajdu prowadziła fragmentem Centralnego Szlaku Rowerowego Roztocza i Green Velo. Pracownicy Parku zaprezentowali uczestnikom rajdu turystyczną aplikację mobilną oraz przewodnik po Centralnym Szlaku Rowerowym Roztocza (CSRR). W Izbie Leśnej we Floriance rowerzyści uczestniczyli w konkursie krajoznawczym.

Ornitolodzy i adepci ornitologii wzięli udział w wycieczce „Z pasją do natury”i obserwowali ptaki pod czujnym okiem Pana dra hab. Grzegorza Grzywaczewskiego prof. UP w Lublinie, Prezesa WFOŚiGW w Lublinie oraz dr inż. Przemysława Stachyry – pracownika RPN a zarazem członka Lubelskiego Towarzystwa Ornitologicznego.

Dużą popularnością cieszyła się Akcja „Ekologiczni – selektywna zbiórka zużytych baterii”.  Za oddane zużyte baterie  uczestnicy otrzymywali pakiet złożony z sadzonki drzewa lub krzewu ozdobnego, byliny oraz torebki zawierającej porcję nasion roślin miododajnych. Akcji tej patronował Pan Sebastian Trojak - Członek Zarządu Woj. Lubelskiego.

Edycja 2021 „Lubelskich spotkań z przyrodą” zapewne przejdzie do historii za sprawą ważnego polsko-ukraińskiego spotkania sygnatariuszy Transgranicznego Rezerwatu Biosfery „Roztocze”.

Pani Beata Strzałka - Poseł na Sejm RP, Pan Michał Mulawa - Wicemarszałek Woj. Lubelskiego, Pan Wojciech Hurkała - Z-ca Dyrektora Departamentu Ochrony Przyrody w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Pan Wojciech Żukowski - Prezes Stowarzyszenia Samorządowego Euroregion Roztocze wręczyli licznie zgromadzonym Gościom z Polski i Ukrainy, samorządowcom, przedstawicielom Lasów Państwowych, Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska i Zespołów Parków Krajobrazowych, stowarzyszeniom i  organizacjom pozarządowym z Roztocza certyfikaty UNESCO krajowego i bilateralnego rezerwatu biosfery. Stronę ukraińską reprezentowała 20. osobowa delegacja, której przewodniczył Pan Yuri Buczko - Zastępca Wojewody Lwowskiego.

W spotkaniu uczestniczył J.M. Prof. dr hab. Radosław Dobrowolski, Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, który w 2019 roku na 31 Sesji Plenarnej Programu „Man & Biosphere” UNESCO reprezentował stronę Polską i przedstawił wniosek nominacyjny.

Spotkanie było okazją do podpisania Umowy o współpracy pomiędzy Roztoczańskim Parkiem Narodowym a Jaworowskim Przyrodniczym Parkiem Narodowym o kontynuacji współpracy w dziedzinie ochrony przyrody i środowiska naturalnego, badań naukowych, monitoringu środowiska, rozwoju rekreacji i turystyki oraz edukacji ekologicznej.

W czasie spotkania podpisane zostało również porozumienie o współpracy pomiędzy WFOŚiGW w Lublinie reprezentowanym przez Prezesa Zarządu WFOŚiGW w Lublinie dr hab. Grzegorza Grzywaczewskiego, prof. UP w Lublinie oraz Prezesa Zarządu Stowarzyszenie Samorządów  Euroregion „Roztocze” Pana Wojciecha Żukowskiego. Podczas spotkania do grona sygnatariuszy Listu intencyjnego TRB „Roztocze” dołączyły trzy roztoczańskie gminy Bełżec, Lubycza Królewska i Susiec. Sygnatariusze TRB „Roztocze” przez aklamację powołali Komitet Sterujący Polskiego Rezerwatu Biosfery, z nadzieją, że oba Komitety: po polskiej i ukraińskiej stronie utworzą Komitet TRB „Roztocze” i rozpoczną pracę na rzecz ochrony, rozwoju i popularyzacji Roztocza po obu stronach granicy.

„Lubelskie spotkania z przyrodą” zakończyły się premierową prezentacją filmu „Hipopotam – 1944, zrzuty niepodległości”. Film wyświetlano na ścianie zabytkowego browaru w Zwierzyńcu.

„Roztoczańska przygoda z konikiem polskim” w Zwierzyńcu w Roztoczańskim Parku Narodowym była  okazją do spotkania z władzami Województwa Lubelskiego.

Wszystkim uczestnikom i wystawcom plenerowej imprezy edukacyjnej bardzo dziękujemy za udział w tegorocznych Dniach otwartych RPN i Lubelskich spotkaniach z przyrodą a jednocześnie serdecznie zapraszamy do udziału już 6 sierpnia 2022 roku w kolejnej edycji Dni otwartych Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Patronat Honorowy:

Ministerstwa Klimatu i Środowiska

Marszałka Województwa Lubelskiego

Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie

Patronat medialny:

Lubelskie spotkania z przyrodą pt. „ Roztoczańska przygoda z konikiem polskim”
zorganizowano w ramach promocji Województwa Lubelskiego

Organizacja imprezy „Dni otwarty Roztoczańskiego Parku Narodowego” została dofinansowana w ramach projektu „Ochrona gatunków i siedlisk Natura 2000
na obszarze Roztoczańskiego Parku Narodowego” – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2019 – 2023.

 

Opracowanie: OEM RPN
Tekst: Andrzej Wojtyło, Alina Kotyła, Aneta Dybowska, Małgorzata Pasieka, Paweł Marczakowski
Fotografie: Aneta Dybowska, Bartłomiej Kaproń, Paweł Marczakowski, Łukasz Sędłak, Przemysław Stachyra