Sierpień w Roztoczańskim Parku Narodowym był ciepły i suchy. Pod względem termicznym (średnia temperatura miesiąca wyniosła 20,0°C) był najcieplejszym miesiącem w tym roku, o 1,9°C cieplejszym od średniej z wielolecia 1998-2021. Temperaturę maksymalną 31,8°C odnotowano 7 dnia miesiąca i był to jeden z 7dni upalnych, z temperaturą maksymalną powyżej 30°C (ryc. 1). W sierpniu ponadto odnotowano aż 22 dni z temperaturą maksymalną powyżej 25°C i dwie chłodne noce, z temperaturą minimalną poniżej 10°C (minimum temperatury odnotowano 31 sierpnia – 7,5°C).Noce tropikalne nie wystąpiły.
Ryc.1. Warunki termiczno-opadowe w sierpniu 2022 roku, na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.
Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła 32,4 mm i była o 34,7 mm (ponad 50%) niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Odnotowano tylko dwa dni z dobową sumą opadu przekraczającą 5 mm (ryc. 1). Na pozostałych punktach pomiarowych: w enklawie Biały Słup, we Floriance i w Kosobudach, miesięczna suma opadów była jeszcze mniejsza i nie przekraczała 30 mm. Deficyt opadów w bieżącym roku na koniec sierpnia przekroczył 130 mm (ponad 25% średniej wieloletniej dla tego okresu).
Deszczowy epizod w końcówce pierwszej połowy sierpnia spowodował tylko krótkotrwałe przyhamowanie opadania poziomu wód podziemnych (ryc. 2). Trend spadkowy, trwający od końca kwietnia, spowodował obniżenie zwierciadła wody poziomu kredowego o prawie 0,7 m, a płytszego poziomu w piaskach czwartorzędowych - o ponad 0,6 m. Stany wód pozostają jednak wyższe od stanów minimalnych, odnotowanych na przełomie lat 2019-2020, odpowiednio o 100 cm i 68 cm. Niedostatek zasilania opadowego widoczny jest również na torfowisku Międzyrzeki (ryc. 3). Poziom występowania lustra wody opadł tam od lutego o 30 cm, do wartości nie notowanej od listopada 2019 roku.
Średnia miesięczna wielkość przepływu wody w strumieniu Świerszcz jest ściśle skorelowana z wahaniami zwierciadła wód podziemnych (ryc. 3). W sierpniu średni przepływ strumienia - 23 l/s, był niższy o ponad 30 l/s od notowanego w kwietniu i przekroczył granicę strefy przepływów niskich. Wartość tego parametru zmierzona w dniu 31 sierpnia – 21 litrów na sekundę, była najniższa od kwietnia ubiegłego roku.
Mamy ciąg dalszy zjawisk środowiskowych pogłębiający suszę. I jakkolwiek na przebieg uwarunkowań klimatycznych w skali lokalnej nie mamy większego wpływu, tak w ograniczaniu negatywnych skutków niedoborów wody w ekosystemie – już tak. Zarówno każdy z nas jak i instytucje oraz podmioty gospodarcze sprawujące nadzór nad sferą przyrodniczą powinny dołożyć wszelkich starań, by tego niestarannie obecnie traktowanego dobra – nagle nie zaczęło brakować.
Ryc. 2.Wykres wahań zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu czwartorzędowego w okresie XI 2012 – VIII 2022 w zlewni Świerszcza, z naniesionymi liniami granicznymi stanów.
Ryc. 3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w sierpniu, w latach 2012-2022. Linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie.
Opracowanie: Roztoczańskie Centrum Monitoringu i Nauk
Bogusław Radliński, Przemysław Stachyra
Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Andrzej Sokołowski, Robert Stefański, Przemysław Stachyra
Zdjęcie ilustracyjne: Przemysław Stachyra
