Fundamentalnym zadaniem parku narodowego jest ochrona przyrody – zabezpieczenie zarówno pospolitych jak i rzadkich elementów środowiska przyrodniczego. Jednakże skuteczna ochrona to przede wszystkim poznanie i zrozumienie procesów w przyrodzie zachodzących.
W kolejnych odsłonach prezentować będziemy wyniki prowadzonych przez Park badań monitoringowych nad fauną ssaków, z wykorzystaniem standardowych metod badawczych oraz metod nowoczesnych – obrazujących zwierzęta oraz ich zachowania w naturalnych warunkach, w jakich żyją na co dzień. Przedstawiamy zwierzęta takimi, jakimi są w rzeczywistości, próbując obalać narosłe latami mity na temat niektórych „zdemonizowanych” gatunków.
Wilk, kluczowy drapieżnik roztoczańskich lasów. W ciągłym biegu, najczęściej pod osłoną nocy, kontroluje ogromne przestrzenie w obronie terytorium i poszukiwaniu pokarmu. Żywiąc się głównie dużymi roślinożercami – przede wszystkim dzikami i jeleniami – wpływa na ograniczanie ich populacji. Wilki nie są groźne dla ludzi i nie są wobec człowieka agresywne (w przeciwieństwie do psów, zwłaszcza puszczonych samopas). Obecnie w RPN występuje grupa rodzinna licząca 5 osobników (w części południowej) oraz para rodzicielska w części północnej. W stosunku do poprzedniego roku, liczebność wilka w RPN i jego sąsiedztwie spadła o połowę (13 osobników w dwu grupach rodzinnych w roku 2016 i 7 osobników aktualnie).
Ryś, zwykle niezauważalny i najsłabiej poznany drapieżnik roztoczańskich lasów. Preferuje stare lasy, od dawna kształtowane przez zjawiska przyrodnicze, z powalonymi drzewami i niedostępne mokradła, sąsiadujące z typową dla Roztocza mozaiką siedlisk otwartych (rozłogów, ugorów, porzuconych pól). Obok wilka, z którym łączy go swoista „szorstka przyjaźń”, stoi na czele świata zwierząt skutecznie regulując rosnące populacje zwierzyny płowej. Aktualnie w RPN i jego bezpośrednim sąsiedztwie bytują 2-3 dorosłe rysie.
Dzik, lasotwórczy gatunek, dający często dobry start dla młodego pokolenia lasu. Buchtując, odsłania dno lasu umożliwiając rozsiewanie się zarówno gatunkom drzewiastym jak i roślinności zielnej. Coraz większe obszarowo i terytorialnie uprawy kukurydzy są jedną z głównych przyczyn eksplozji populacji dzika, co ma swoje niezbyt korzystne konsekwencje (szkody w uprawach rolnych). Na szczęście, parkowe dziki mając pod dostatkiem pożywienia w lasach (m.in. pędraków) – rzadko i nielicznie wychodzą poza granice Parku.
Borsuk, „nocny marek”, penetruje dno lasu w poszukiwaniu pokarmu: pędraków, owoców, bezkręgowców itp., często zawzięcie grzebiąc w ziemi. Na miejsca rozrodu wybiera leśną głuszę, kopiąc, podobnie jak lis obszerne nory. W Parku jest rozpowszechniony i dość liczny (25-30 terytoriów).
Badania ssaków w Roztoczańskim Parku Narodowym dofinansowane są ze środków Funduszu Leśnego Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych oraz Funduszu Kolejowego PKP LHS Sp. z o.o.
Opracowanie:
RPN/SB ZMŚP Roztocze
Tekst: Przemysław Stachyra
