Prof. dr hab. Krystyn Izdebski (1925 – 2015)

Profesor zwyczajny, wybitny specjalista w zakresie nauk przyrodniczych, szczególnie botaniki, geobotaniki, ekologii, ochrony przyrody; badacz przyrody Roztocza i Wyżyny Lubelskiej.
Związany z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Był inicjatorem Zakładu Ekologii Roślin, którym kierował przez niespełna 30 lat (1966-1995), wieloletnim wicedyrektorem Instytutu Biologii Wydziału BiNoZ.
Projektodawca i współtwórca Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Prof. dr hab. Krystyn Izdebski urodził się 2 stycznia 1925r. w Warszawie. Dyplom magistra filozofii w zakresie botaniki otrzymał w 1951r. w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, natomiast stopień naukowy doktora nauk przyrodniczych w roku 1959 na UMCS w Lublinie. W tej samej uczelni uzyskał kolejno: stanowisko docenta - w roku 1963, tytuł profesora nadzwyczajnego - w 1972, a w 1982 tytuł profesora zwyczajnego. Pracę zawodową rozpoczął w 1949 roku w UMK w Toruniu, będąc jeszcze na IV roku studiów. Dalszą karierę zawodową związał z Katedrą Systematyki i Geografii Roślin UMCS, kierowaną przez prof. Józefa Motykę. W 1966 roku został kierownikiem ówczesnego Zakładu Ekologii Roślin i pełnił tę funkcję do roku 1995. Przez dwie kadencje był również wicedyrektorem do spraw dydaktyczno-wychowawczych Instytutu Biologii.

Efektem trwającej od 1949r. działalności naukowej Profesora Krystyna Izdebskiego jest blisko 100 prac naukowych, z zakresu geobotaniki, florystyki, ochrony przyrody i ekologii. Terenem badań były głównie Wyżyna Lubelska i Roztocze, a ich przedmiotem występujące tam lasy, zbiorowiska kserotermiczne oraz rzadkie gatunki roślin. Aktywnie  współdziałał przy tworzeniu i zatwierdzaniu różnych form ochrony przyrody (rezerwatów, pomników przyrody), a szczególne zasługi miał w utworzeniu Roztoczańskiego Parku Narodowego, którego był projektodawcą i współorganizatorem.

W czasie 43-letniej działalności dydaktyczno-wychowawczej prowadził wykłady z zakresu ochrony przyrody, biogeografii i ekologii roślin, systematyki roślin, dendrologii, ekologii ogólnej i biocenoz lądowych. Był promotorem 6 przewodów doktorskich i autorem około 70 różnych recenzji. Przez wiele lat pełnił funkcję opiekuna Studenckiego Koła Naukowego Biologów. Za osiągnięte wyniki w pracy naukowej i dydaktyczno-wychowawczej był wielokrotnie wyróżniony, m.in.: nagrodami resortowymi, nagrodą Rektora UMCS, Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz  Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Profesor Krystyn Izdebski był członkiem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, Lubelskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Ligi Ochrony Przyrody, wcześniej Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Przyrody oraz Rad Naukowych Parków Narodowych Roztoczańskiego i Poleskiego. Za działalność społeczną na polu ochrony przyrody i środowiska został w latach 1966-1994 uhonorowany przez różne instytucje sześcioma odznakami i medalami.

Działania na rzecz utworzenia Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Już w 1959r., wspólnie z Prof. Dominikiem Fijałkowskim opracował wniosek o powołanie Roztoczańskiego Parku Narodowego. Został on opublikowany w czasopiśmie naukowym Polskiego Towarzystwa Leśnego „Sylwan” - w artykule: Fijałkowski D., Izdebski K. 1959. W sprawie utworzenia Zwierzynieckiego Parku Narodowego (Sylwan. 103, 9).

Potrzeba utworzenia Parku Narodowego chroniącego najcenniejsze dziedzictwo przyrodnicze Roztocza Środkowego, była rozwijana w kolejnych publikacjach Profesora:

1. Fijałkowski D., Izdebski K. 1971. Flora projektowanego Zamojskiego Parku Narodowego. Folia Soc. Scient. Lub. sec. 12.
2. Fijałkowski D., Izdebski K. 1972. Projekt Roztoczańskiego Parku Narodowego. Chrońmy Przyr. Ojcz. 28, 5-6.

Liczne prace badawcze oraz publikacje Profesora Krystyna Izdebskiego, prowadzone na obszarze obecnego Roztoczańskiego Parku Narodowego, znacząco przyczyniły się do poznania, ochrony i popularyzacji przyrody Parku. Z ogromnego dorobku naukowego Pana Profesora, blisko 40 publikacji wniosło znaczący wkład w stan dzisiejszej wiedzy o przyrodzie Parku. Najważniejszym dziełem z tego zakresu jest,  wykonana pod jego kierunkiem, praca monograficzna dotycząca zbiorowisk roślinnych na tle warunków siedliskowych Parku.

Poniżej prezentujemy niektóre, wybrane publikacje Pana Profesora prezentujące wyniki Jego licznych badań prowadzonych na obszarze dzisiejszego Roztoczańskiego Parku Narodowego.

1. Izdebski K. 1959. Analiza biometryczna drzewostanów w rezerwacie leśnym na Bukowej Górze pod Zwierzyńcem. Ann. UMCS. sec. C. 14, 16.
2. Izdebski K. 1959. Badania geobotaniczne w rezerwacie leśnym na Bukowej Górze pod Zwierzyńcem. Ochrona Przyr. 26.
3. Izdebski K. 1959. Nowe stanowiska Allium victorialis w lasach nadleśnictwa Zwierzyniec i Kosobudy na Roztoczu Środkowym.
   Fragm. Flor. et Geobot. 5.
4. Izdebski K. 1960. Istniejące i projektowane rezerwaty leśne woj. lubelskiego z uwzglę-dnieniem ich osobliwości florystycznych.
   Sylwan. 104, 10.
5. Izdebski K. 1960. Rzadsze rośliny lasów Środkowego Roztocza (nadleśnictwa Kosobudy, Zwierzyniec, Krasnobród).
   Fragm. Flor. et Geobot. 6, 4.
6. Izdebski K. 1961. Zbiorowiska leśne na Roztoczu Środkowym. Torfowiska. Ann. UMCS. sec. B. 16, 11.
7. Izdebski K. 1962. Bory na Roztoczu Środkowym. Ann. UMCS. sec. C. 17, 10.
8. Izdebski K. 1962. Grądy na Roztoczu Środkowym. Ekol. Pol. sec. A. 10, 18.
9. Izdebski K. 1963. Olsy i bory mieszane na Roztoczu Środkowym. Ann. UMCS. sec. C. 18.
10. Izdebski K. 1963. Rzadsze rośliny lasów Środkowego Roztocza. Cz. 3. Fragm. Flor. et Geobot. 9, 2.
11. Izdebski K. 1963. Zagadnienia z zakresu ochrony przyrody w lasach Środkowego Roztocza. Sylwan. 107, 2.
12. Izdebski K. 1963. Zbiorowiska leśne na Roztoczu Środkowym. Uogólnienie i uzupełnienie. Acta Soc. Bot. Pol. 32, 2.
13. Izdebski K. 1964. Charakterystyka geobotaniczna rezerwatu leśnego Czerkies na Roztoczu Środkowym. Ann. UMCS. sec. C. 19: 189 – 233.
14. Izdebski K. 1967. Rośliny górskie Roztocza na tle warunków siedliskowych. Ann. UMCS. sec. C. 22, 19.
15. Izdebski K. 1969. Próba przedstawienia dynamiki drzewosta­nu w rezerwacie leśnym Czerkies na Roztoczu Środkowym.
    Ann. UMCS. sec. C. 24: 87 – 118.
16. Izdebski K. 1972. Zbiorowiska roślinne projektowanego rezerwatu leśnego "Zwierzyniec". Ann. UMCS. sec. C. 27, 20.
17. Izdebski K. 1994. Flora Roztoczańskiego Parku Narodowego – Rośliny naczyniowe, [W:] Wilgat T. [Red.] Roztoczański Park Narodowy,
    Wyd. RPN, OW „Ostoja”, Zwierzyniec, Kraków, s.: 111 - 119.
18. Izdebski K. 2002. Szata roślinna, [W:] Buraczyński J. [Red.] Roztocze : środowisko przyrodnicze. Wyd. Lubelskie, Lublin, s.:272 – 328.
19. Izdebski K., Baszyński T., Kozak K., Malicki J., Uziak S. 1974. Badania produkcyjności buczyny karpackiej w rezerwacie leśnym Obrocz na Roztoczu Środkowym. Ann. UMCS. sec. C. 29, 23.
20. Izdebski K., Czarnecka B., Grądziel T., Lorens B., Popiołek Z. 1992. Zbiorowi­ska roślinne Roztoczańskiego Parku Naro­dowe­go na tle warunków siedliskowych. Wyd. UMCS, Lublin.
21. Izdebski K., Fijałkowski D. 1959. W sprawie utworzenia Zwierzynieckiego Parku Narodowego. Sylwan. 103. 9.
22. Izdebski K., Fijałkowski D. 1971. Flora projektowanego Zamojskiego Parku Narodowego. Folia Soc. Scient. Lub. sec. 12.
23. Izdebski K., Fijałkowski D. 1972. Projekt Roztoczańskiego Parku Narodowego. Chrońmy Przyr. Ojcz. 28, 5-6.
24. Izdebski K., Fijałkowski D. 1978. Przyrodnicze uzasadnienie poszerzenia granic Roztoczańskiego Parku Narodowego.
    Folia Soc. Scient. Lubl. 20: 99-105.
25. Izdebski K., Grądziel T. 1971. Roztocze. Wiedza Powszechna. Warszawa.
26. Izdebski K., Grądziel T., Kraczek J., Lorens B. 1998. Operat ochrony flory Roztoczańskiego Parku Narodowego.
    Maszynopis pp. 81.
27. Izdebski K., Grądziel T., Popiołek Z. 1978. Ścieżka przyrodnicza na Bukowej Górze (przewodnik dydaktyczny).
    Wyd. RPN. Lublin.
28. Izdebski K., Kimsa T. 1975. Produkcja owoców Vaccinium myrtillus L. w wybranych zbiorowiskach borowych na Roztoczu Środkowym.
    Ann. UMCS. sec. C. 30, 20.
29. Izdebski K., Kimsa T., Kozak K., Michna E., Popiołek Z., Strączek A., Zinkiewicz A. 1976. Influens of Habitats of Two Forest Ecosystems on Productivity of Pine Stands   in Central Roztocze. Part I. Ann. Univ. Mariae Curie – Skłodo­wska. sec. C. 31,1.
30. Izdebski K., Kimsa T., Kozak K., Michna E., Popiołek Z., Strączek A., Zinkiewicz A. 1977. Influens of Habitats of Two Forest Ecosystems on Productivity of Pine Stands   in Central Roztocze. Part II. Ann. Univ. Mariae Curie – Skłodo­wska. sec. C. 32, 1.
31. Izdebski K., Kimsa T., Kozak K., Michna E., Popiołek Z., Strączek A., Zinkiewicz A. 1977. The effect of habitats in two forest ecosystems on the productivity of pine stands in Central Roztocze. Ekol. Pol. 25, 1.
32. Izdebski K., Kimsa T., Strączek A. 1976. Dynamika zawartości niektórych składników mineralnych w runie i glebie wybranych zbiorowisk borowych Roztocza Środkowego. Ann. UMCS. sec. C. 31, 3.
33. Izdebski K., Kozak K., Baszyński T., Uziak S. 1978. Dalsze badania produkcyjności buczyny karpackiej w rezerwacie leśnym Obrocz na Roztoczu Środkowym. Ann. UMCS. sec. C. 33, 17.
34. Izdebski K., Lipiec W., Lorens B., Popiołek Z. 1988. Ekologiczna analiza stanowisk Linnaea borealis L. w Roztoczańskim Parku Narodowym. Ann. UMCS. sec. C. 43.
35. Izdebski K., Popiołek Z. 1969. Charakterystyka geobotaniczna projektowanego rezerwatu leśnego im. Z. Czubińskiego na Roztoczu Środkowym. Ann. UMCS. sec. C. 24, 10.
36. Izdebski K., Popiołek Z. 1969. Nowe stanowisko zimoziołu północnego na Roztoczu Środkowym. Chrońmy Przyr. Ojcz., 25.
37. Izdebski K., Popiołek Z. 1975. Dynamika zawartości przyswajalnego fosforu i potasu w roślinach i glebie zespołów borowych na Roztoczu Środkowym. Ann. UMCS. sec. C. 30, 15.
38. Izdebski K., Popiołek Z. 1976. Produkcyjność runa wybranych zbiorowisk borowych na Roztoczu Środkowym.
    Ann. UMCS. sec. C. 31, 2.
39. Izdebski K., Popiołek Z., Fijałkowski D. 1994. Flora Roztoczańskiego Parku Narodowego – Zbiorowiska roślinne, [W:] Wilgat T. [Red.] Roztoczański Park Narodowy, Wyd. RPN, OW „Ostoja”, Zwierzyniec, Kraków, s.: 95 – 110.

Praca w Radzie Naukowej Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Prof. dr hab. Krystyn Izdebski był członkiem Rady Naukowej Roztoczańskiego Parku Narodowego  nieprzerwanie od  jej powołania w 1974r.  do końca kadencji w 2014r. Wielkie zaangażowanie w prace Rady Naukowej oraz ogromna wiedza i doświadczenie Pana Profesora przyczyniły się do rozwiązania wielu istotnych dla Parku problemów i wniosły znaczący wkład w podjęcie wielu ważnych decyzji.

Do najważniejszych osiągnięć Parku, które miały miejsce dzięki wsparciu Rady Parku w okresie, gdy jej członkiem był Profesor Izdebski, należy zaliczyć:

1. Ukonstytuowanie się, stworzenie odpowiedniej struktury organizacyjnej Parku.
2. Opracowanie pierwszego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Parku.
3. Wykonanie szerokiej inwentaryzacji florystycznej, geobotanicznej oraz faunistycznej jego zasobów.
4. Wykonanie inwentaryzacji jego zasobów leśnych.
5. Kolejne powiększenia obszaru Parku, które doprowadziły do podwojenia się jego powierzchni poprzez włączenie w obszar Parku terenów cennych przyrodniczo, pierwotnie położonych poza jego granicami.
6. Wydanie pierwszej kompleksowej monografii Parku oraz szeregu wydawnictw będących efektem wspomnianych wcześniej inwentaryzacji.
7. Opracowanie pierwszego w historii RPN, kompleksowego Planu Ochrony Parku.
8. Koordynacja badań naukowych na terenie Parku, skutkująca doskonalszym poznaniem jego dziedzictwa przyrodniczego, historycznego i kulturowego.
9. Opracowanie planów wielu działań renaturyzacyjnych obszarów pierwotnie przekształconych, w tym przebudowy drzewostanów.
10. Powołanie Roztoczańskiego Centrum Naukowo-Edukacyjnego wraz z 9. Stacją Bazową Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Roztocze.

W uznaniu wieloletniej pracy Roztoczański Park Narodowy uhonorował Pan Profesora najwyższymi odznaczeniami Parku: „Odznaką Honorową Roztoczańskiego Parku Narodowego” oraz „Laską służby Roztoczańskiego Parku Narodowego”.

Opracowanie:
SBZMOŚP Roztocze
Zbigniew Maciejewski