Tegoroczny październik w Roztoczańskim Parku Narodowym był pogodny i ciepły (o 1,8°C powyżej średniej wieloletniej), ale wcale nie najcieplejszy. Ze średnią miesięczną temperaturą 9,9°C plasuje się dopiero na czwartym miejscu po 1998 roku (początek pomiarów przy OEM w Zwierzyńcu). Najcieplejszy jak dotychczas był październik w roku 2020. Średnia miesięczna temperatura wyniosła wówczas 10,4°C. Cieplej było również w roku 2000 (10,3°C) oraz w 2001 (10,0°C).
Ryc. 1. Warunki termiczno-opadowe w październiku roku 2022, na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.
Odnotowano 3 dni z temperaturą maksymalną powyżej 20°C (ryc. 1) oraz 4 noce z przymrozkami. Nad ranem 21 października temperatura powietrza obniżyła się do -2,6°C na wysokości 2 m w Zwierzyńcu, a przy gruncie (w osadzie Florianka), osiągnęła wartość minimalną - 3,5°C.
Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła 74,1 mm i była o ponad 24 mm wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Odnotowano tylko dwa dni z dobową sumą opadu przekraczającą 10 mm (ryc. 1) i 6 dni z opadem powyżej 2 mm. Maksymalny opad dobowy zarejestrowano 1 dnia miesiąca w wysokości 30,6 mm. Intensywność opadów w październiku była, wyjątkowo jak na ten miesiąc, zróżnicowana terytorialnie. Na Floriance miesięczna suma opadów wyniosła 92 mm, a maksymalny opad dobowy - 51 mm. W Kosobudach natomiast w październiku spadło 64 mm deszczu, a maksymalny opad dobowy nie przekroczył 28 mm.
Intensywny opad w nocy z 30 września na 1 października znalazł odzwierciedlenie w pomiarach poziomu wód podziemnych i intensywności przepływu strumienia Świerszcz. W ciągu 10 dni po opadach zwierciadło wody w piezometrze ujmującym wody głębinowe podniosło się o 5 cm (ryc. 2), by następnie, na koniec miesiąca wrócić do stanu z końca września.
Ryc. 2. Wahania zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2012 – X 2022 w zlewni Świerszcza (z naniesionymi liniami granicznymi stanów) z odrębnym zobrazowaniem zmian w październiku roku bieżącego.
Przepływ strumienia Świerszcz w profilu „Malowany Most” po opadach podwoił swoją intensywność, z 22 l/s wzrósł do 45 l/s, a następnie obniżył się w przeciągu miesiąca do wartości poniżej 30 l/s. Poziom wody na torfowisku „Międzyrzeki” w przeciągu miesiąca podniósł się o 10 cm.
Ryc. 3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w październiku, w latach 2012-2022. Linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie.
Średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz oraz średni miesięczny poziom wody na torfowisku „Międzyrzeki” miały wartości nieco poniżej średnich z wielolecia 2012-2021 (ryc. 3).
Deficyt opadów bieżącego roku, po uwzględnieniu opadów październikowych, uległ dalszemu zmniejszeniu i na koniec miesiące wyniósł niespełna 80 mm.To wciąż znacząca wartość świadcząca o trwającym deficycie wody w środowisku, a początek listopada i wstępne prognozy opadowe - nie zapowiadają kontynuacji pozytywnych trendów.
Dane hydrologiczno-klimatyczne w Roztoczańskim Parku Narodowym gromadzone są w ramach Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego będącego podsystemem monitoringu przyrody Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Opracowanie:
Bogusław Radliński, Magdalena Maciąg, Przemysław Stachyra
Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Robert Stefański, Przemysław Stachyra
Zdjęcie ilustracyjne (opadowe „chmury groniaste”): Przemysław Stachyra
