Wrzesień roku 2023 w Roztoczańskim Parku Narodowym był najcieplejszy w historii pomiarów. Przy średniej temperaturze miesiąca wynoszącej 16,4°C był cieplejszy o 3,4°C od średniej z wielolecia 1998-2021 dla tego miesiąca i o 1,4°C od najcieplejszego dotychczas września 2015 roku. Stabilna, słoneczna pogoda panowała praktycznie przez cały miesiąc (ryc. 1). Odnotowano aż 14 dni z temperaturą maksymalną powyżej 25°C ( maksymalnie 29,4°C, 13 dnia miesiąca), a nocne spadki temperatury nie przekroczyły 5°C. Epizodów deszczowych było niewiele. Były one krótkotrwałe i „symboliczne”.

Ryc. 1. Warunki termiczno-opadowe we wrześniu 2023, na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.

Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła 27,7 mm i była o 30,8 mm (ponad 52%) niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Odnotowano tylko pięć dni z dobową sumą opadu przekraczającą 1 mm (ryc. 1), a maksymalny opad dobowy wyniósł zaledwie 9,8 mm.

Deficyt opadów na koniec trzeciego kwartału bieżącego roku jest niewielki (niespełna 30 mm), jednakże obserwujemy, trwający od końca kwietnia, wyraźny trend spadkowy poziomu wód podziemnych i natężenia przepływu strumienia Świerszcz.

Zwierciadło wód podziemnych poziomu kredowego w ciągu 5 ostatnich miesięcy obniżyło się o 70 cm (we wrześniu o 14cm) i znajduje się obecnie w dolnej strefie stanów średnich (ryc. 2).

Ryc. 2. Wahania zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2012 – IX 2023 w zlewni Świerszcza (z naniesionymi liniami granicznymi stanów) z odrębnym zobrazowaniem wahań płytszych wód podziemnych we wrześniu roku bieżącego.

We wrześniu natężenie przepływu strumienia w profilu „Malowany Most” było stosunkowo wyrównane i średnio wyniosło 30 l/s. Najniższy średni dobowy przepływ odnotowano 26 września – 26 l/s, a najwyższy 4 dnia miesiąca – 36 l/s. Wielkość przepływ strumienia Świerszcz oraz średni miesięczny poziom wody na torfowisku „Międzyrzeki” obniżyły się znacznie w stosunku do poprzedniego miesiąca. Obecne ich wartości są już poniżej średnich wartości z wielolecia (ryc. 3).

Ryc. 3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w miesiącu wrześniu, w latach 2012-2023. Linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie.

Dane klimatyczno-hydrologiczne w Roztoczańskim Parku Narodowym gromadzone są w ramach Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego GIOŚ oraz projektów badawczych realizowanych przez Park zgodnie z planem ochrony.

Opracowanie:

Bogusław Radliński

Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Robert Stefański, Przemysław Stachyra

Zdjęcie ilustracyjne: Przemysław Stachyra