Sierpniowy raport klimatyczno-hydrologiczny dla zlewni strumienia Świerszcz w Roztoczańskim Parku Narodowym
Sierpieńbieżącego roku – stosunkowo ciepły i bogaty w opady, minął bez anomalii klimatycznych choć z namiastką zjawisk ekstremalnych. Pod względem termicznym (ze średnią temperaturą wynoszącą20,1°C) był cieplejszy od średniej z wielolecia 1998-2022o 1,9°C i chłodniejszy o 1,0°C od najcieplejszego dotychczas sierpnia z 2015 roku. Temperaturę maksymalną 32,8°Codnotowano 15 dnia miesiąca i był to jeden z aż11 dni upalnych - ztemperaturą maksymalną przekraczającą 30°C. Nocy tropikalnych nie odnotowano(noc z temperaturą minimalną powyżej 20°C). Natomiast wystąpiło 5 stosunkowo chłodnych nocy, z temperaturą minimalną poniżej 10°C (ryc.1).
Ryc.1. Warunki termiczno-opadowe w sierpniu 2023 roku na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.
Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła 78,8 mm i była o 11,3 mm wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Odnotowano osiem dni z dobową sumą opadu, przekraczającą 5 mm i tylko 1 dzień z opadem powyżej 15 mm, to jest: 19sierpnia19,2 mm (ryc.1). Deszczowy okres na początku miesiąca przyczynił się do niewielkiegoprzyhamowania opadania poziomu kredowych wód podziemnych. Trend spadkowy,trwający od końca kwietnia, spowodował obniżenie zwierciadła wody poziomu kredowego o ponad 0,5 m (ryc. 2).
Ryc.2.Wykres wahań zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2012 – VIII 2023 w zlewni Świerszcza, z naniesionymi liniami granicznymi stanów.
Wiosenny niedostatek zasilania opadowego mniej widoczny jest na torfowisku Międzyrzekii w strumieniu Świerszcz (ryc. 3).
Ryc.3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w sierpniu, w latach 2012-2023. Linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie.
W sierpniu natężenie przepływu strumienia było stosunkowo wyrównane i średnio wyniosło 35 l/s. Najniższy średni dobowy przepływ odnotowano 18sierpnia – 33 l/s, a najwyższy 20dnia miesiąca – 39 l/s.
Pod koniec sierpnia (w dniach 26 i 29) przetoczyły się nad Roztoczem intensywne burze niosące spore punktowe opady, ale przede wszystkim cechujące się występowaniem niebezpiecznych szkwałów. W obszarach, gdzie jest dominacja pól uprawnych, przed ulewami szkwał spowodował powstanie rozległych chmur pyłowych o żółtawym zabarwieniu (dominował pył lessowy) Niewykluczone, iż lokalnie pojawiały się również trąby powietrzne... Ten aspekt jeszcze analizujemy i jeśli potwierdzą się nasze wstępne obserwacje – podzielimy się w kolejnych pogodowych raportach. Tymczasem przy drogach przecinających Park widać tu i ówdzie efekty niszczycielskich podmuchów łamiących i wywracających z korzeniami wiekowe drzewa.
Dane klimatyczno-hydrologiczne w Roztoczańskim Parku Narodowym gromadzone są w ramach Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego GIOŚ oraz projektów badawczych realizowanych przez Park zgodnie z planem ochrony.
Opracowanie: Roztoczańskie Centrum Monitoringu i Nauki
Tekst: Bogusław Radliński, Przemysław Stachyra
Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Robert Stefański, Przemysław Stachyra
Fotografie ilustracyjne: Przemysław Stachyra
Opisy do fotografii
1. Oblicza sierpniowych burz – chmura pyłowa pchana szkwałem przed ulewą
2. Oblicza sierpniowych burz – chmura szkwałowa
3. Oblicza sierpniowych burz – piękne a zarazem nieco przerażające
4. Oblicza sierpniowych burz – pozostałość burzowej chmury Cumulonimbus
5. Oblicza sierpniowych burz – o zachodzie
6. Oblicza sierpniowych burz – po zachodzie
