Styczeń 2024 roku był stosunkowo ciepły i bogaty w opady. Ze średnią miesięczną temperaturą -1,4°C był cieplejszy o 0,8°C od średniej wieloletniej dla tego miesiąca i chłodniejszy o 4°C od najcieplejszego dotychczas stycznia 2007 roku. Ciepły był początek i ostatnia dekada miesiąca. Średnie dobowe temperatury utrzymywały się wówczas powyżej 0°C (ryc. 1), a nocne spadki temperatury były niewielkie. Typowo zimowa aura panowała natomiast przez przeszło dwa tygodnie w środku miesiąca; od 6 do 21 stycznia. Temperaturę maksymalną (7,7°C ) odnotowano 3 stycznia, a minimalną (-20,7°C) wieczorem, 9 dnia miesiąca.

S

Ryc. 1. Warunki termiczno-opadowe w styczniu 2024 roku na podstawie danych ze stacji meteorologicznej RPN w Zwierzyńcu.

Miesięczna suma opadów w Zwierzyńcu wyniosła 90,2 mm i była o ponad 40 mm wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Styczeń był kolejnym, czwartym już miesiącem, z dużą „ nadwyżką” opadów. Odnotowano 6 dni z opadem deszczu, 5 dni z opadem mieszanym i 9 dni z opadem śniegu. Maksymalny opad dobowy (15,1 mm) wystąpił w postaci deszczu 3 stycznia, a maksymalny dobowy opad śniegu odnotowano 18 dnia miesiąca, w wysokości 6,7 mm. Pokrywa śnieżna utrzymywała się przez 24 dni (od 7 stycznia do końca miesiąca), z maksymalną grubością sięgającą 15 cm (15 stycznia).

Intensywne opady ostatnich miesięcy, a także roztopy, pozytywnie wpłynęły na odbudowę zasobów wód podziemnych i powierzchniowych oraz natężenie przepływu strumienia „Świerszcz”. Poziom zwierciadła wody w utworach czwartorzędowych, w przeciągu miesiąca, podniósł się o 15 cm, a w zagłębieniach terenu woda stagnuje na powierzchni. W głębszym, kredowym poziomie wodonośnym, lustro wody w styczniu podniosło się aż o 41 cm (ryc. 2) i ten pozytywny trend powinien się utrzymać przez najbliższe tygodnie, niezależnie od warunków atmosferycznych. Przepływ strumienia „Świerszcz” ustabilizował się na poziomie powyżej 60 l/s, po raz pierwszy od 10 lat (ryc. 3). Chwilowe natężenie przepływu, zmierzone 26 stycznia (130 l/s), było najwyższe od lipca 2021 roku. Także na torfowisku „Międzyrzeki”, w zlewni „Szumu”, poziom wód gruntowych był wyższy od przeciętnego stanu dla analizowanego miesiąca (ryc. 3).

Ryc. 2. Wykres wahań zwierciadła wody w piezometrze ujmującym wody poziomu kredowego w okresie XI 2011 – I 2024 w zlewni Świerszcza, z naniesionymi liniami granicznymi stanów.

Ryc. 3. Średni miesięczny poziom występowania zwierciadła wody w torfowisku Międzyrzeki oraz średni miesięczny przepływ strumienia Świerszcz przy Malowanym Moście w styczniu, w latach 2012-2024 (linie poziome oznaczają wartości średnie wieloletnie).

Dane klimatyczno-hydrologiczne w Roztoczańskim Parku Narodowym gromadzone są w ramach Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego GIOŚ oraz projektów badawczych realizowanych przez Park zgodnie z planem ochrony.

Opracowanie:

Bogusław Radliński

Dane pomiarowe: Bogusław Radliński, Ewa Szpyra, Robert Stefański, Przemysław Stachyra

Zdjęcie ilustracyjne: Bogusław Radliński